دانشمندان میگویند یک کوه آتشفشانی قدرتمند در زیر صفحه یخ غرب قطب جنوب که حدود دو هزار سال پیش فوران کرده است ممکن است امروزه هم فعال باشد.
این کشف سوالاتی را در مورد ذوب یخها در این قاره مطرح میکند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه از پاریس، این انفجار که در درجهبندی مقیاس جهانی قدرت آتشفشانی، "شدید" تا "فاجعهبار" رتبه بندی شده است شکاف عظیمی در صفحه یخ پدیده آورد و تلی از خاکستر را تا ارتفاع ۱۲هزار متر در آسمان پراکند.
بیشتر بخشهای قطب جنوب از نظر فعالیت زمینشناسی پایدار است. اما بخش غربی آن که روی شکافی در پوسته زمین قرار دارد و باعث فعالیت آتشفشانی گاه و بیگاه میشود، در حاشیه ساحلی قطب جنوب واقع شده است.
این اولین شواهد دال بر وقوع یک انفجار در زیر صفحه یخ است. صفحه یخ قطب جنوب لایهای آب منجمد است که ضخامت آن در برخی قسمتها به صدها متر میرسد و بیشترین ذخایر آب شیرین جهان را در خود نگه داشته است.
محققان سازمان نقشه برداری قطب جنوب انگلیس BASاین کشف را بینظیر توصیف کردند.
این یافتهها در نشریه " "Nature Geoscienceمنتشر شده است.
این کشف محدوده آتشفشانی را در قطب جنوب ۵۰۰کیلومتر وسعت میبخشد و و این سوال را مطرح میکند که آیا این آتشفشان یا آتشفشانهای دیگر زیر یخچالها باعث ذوب یخها و در نتیجه بالا آمدن سطح آب دریاها شدهاند؟ این کوه آتشفشانی در کوههای هادسن قرار دارد که حدود سال ۲۰۷قبل از میلاد (بعلاوه یا منهای ۲۴۰سال) فوران کرد.
شواهد بدست آمده مربوط به نقشهبرداری ژئوفیزیک آمریکا و انگلیس است که در سال ۲۰۰۴و ۲۰۰۵با استفاده از رادار اعماق زیر صفحه یخ بررسی شد تا نقشه زمین زیر آن تهیه شود.
این محققان در منطقهای به وسعت ۲۳هزار کیلومتر مربع متوجه بازتابهای غیرعادی راداری شدند.
این علایم نشانه وجود لایه ضخیمی از خاکستر، سنگ و شیشه است که از سیلیس گداخته تشکیل شده و بیانگر فوران کوه آتشفشانی است.
با توجه به اینکه حجم این مواد ۰/۳۱کیلومتر مکعب است، شدت فوران آتشفشانی در شاخص انفجار آتشفشانی VEIبین سه تا چهار تعیین شده است.
بطور مقایسه شدت انفجار آتشفشانی کوه سنت هلن در سال ۱۹۸۰در این شاخص نمره پنج و کوه پیناتوبو در سال ۱۹۹۱نمره شش را بدست آوردهاند.
محققان معتقدند این فوران آتشفشانی بزرگترین انفجار در قطب جنوب طی ۱۰هزار سال گذشته بوده است.
این انفجار حفره بزرگی در صفحه یخ ایجاد کرد و تلی از خاکستر و گاز را تا ارتفاع ۱۲کیلومتر در فضا پراکند.
این انفجار در نزدیکی جزیره یخچالی پاین رخ داده است. حرکت صفحه یخ در این منطقه به سمت دریا طی دهههای اخیر به طور هشداردهنده سرعت گرفته است.
دیوید وگان استاد BASمیگوید امکان دارد گرمای آتشفشان این حرکت را سرعت بخشیده باشد. او تاکید میکند درحال حاضر گرمایش زمین محتملترین علت برای این پدیده است.
گرمای آتشفشانی نمیتواند کوچک شدن یخچالهای غرب قطب جنوب را توضیح دهد. ذوب این یخچالها هر ساله ۰/۲میلیمتر سطح آب دریاها را بالا میبرد.
این تغییر گسترده به احتمال زیاد نشات گرفته از گرمشدن آبهای اقیانوس دارد.